De Europese Commissie presenteert met RESourceEU nieuwe maatregelen die de de toegang tot kritieke grondstoffen moeten verzekeren.
De Commissie schetst in de strategie hoe Europa zich beter wil wapenen tegen externe economische risico’s en tegelijk open wil blijven voor internationale handel en investeringen. De EU benut bestaande instrumenten en zet die gerichter en proactiever in om knelpunten sneller te signaleren en op te lossen. De aanpak richt zich op zes prioritaire risicogebieden en stimuleert een beter gecoördineerde inzet van beschikbare middelen. Ook breidt de EU haar instrumentarium uit met nieuwe maatregelen, waaronder het initiatief RESourceEU, en zoekt zij actief samenwerking met landen die dezelfde veiligheidsnormen hanteren.
Afhankelijkheid verminderen
Met RESourceEU wil de Commissie de afhankelijkheid van kritieke grondstoffen zoals zeldzame aardmetalen, kobalt en lithium verminderen. Het plan moet de Europese industrie beschermen tegen geopolitieke en prijsschokken en de toeleveringsketens robuuster maken. EU-commissaris Maroš Šefčovič benadrukte bij de presentatie dat de Unie “industrie wil beschermen tegen geopolitieke en prijsschokken en tegelijk projecten wil versnellen die de beschikbaarheid van kritieke grondstoffen vergroten.” Over de komende twaalf maanden stelt de EU drie miljard euro beschikbaar om projecten te financieren die op korte termijn alternatieve toevoer kunnen garanderen.
De Commissie kondigt ook maatregelen aan om investeringsrisico’s te verlagen en vergunningstrajecten te versnellen. Deze stappen moeten ervoor zorgen dat veelbelovende projecten sneller van de grond komen. Financiële steun gaat onder meer naar het lithiumproject van Vulcan in Duitsland en het molybdeenproject Malmbjerg van Greenland Resources. Tegelijkertijd werkt de EU via Global Gateway aan investeringen in grondstofrijke opkomende economieën.
Een concreet onderdeel van het actieplan is de oprichting van het European Critical Raw Materials Centre, gepland voor begin 2026. Dit centrum gaat marktinformatie leveren, strategische projecten aansturen en fungeren als portefeuillebeheerder voor gediversifieerde toeleveringsketens. Het centrum ondersteunt ook gezamenlijke aankopen en de opbouw van Europese strategische voorraden. De Commissie werkt samen met lidstaten aan een gecoördineerde aanpak voor het aanleggen van zulke voorraden, met een pilot vanaf 2026.
Recycling belangrijk element
Het actieplan richt zich daarnaast op bescherming van de interne markt. De Commissie werkt aan strengere maatregelen tegen schadelijke buitenlandse invloed en aan betere crisiscoördinatie. Ook wil zij de recyclingcapaciteit vergroten door de export van schroot en afval van permanente magneten te beperken en werkt zij aan exportheffingen op aluminium- en mogelijk koperafval. Volgens de Commissie is dit nodig omdat “Europa zijn eigen recyclingcapaciteit moet versterken om minder afhankelijk te worden van externe leveranciers.”
De EU zoekt ook hechtere samenwerking met gelijkgestemde landen om kritieke grondstoffenketens te versterken en te diversifiëren. De Unie voorziet nieuwe partnerschappen met onder meer Brazilië en Canada en werkt aan investeringskaders met Oekraïne, de Westelijke Balkan en landen in de zuidelijke buurlanden.
